• Γενικοί στόχοι – Γενικά μαθησιακά αποτελέσματα

 Βασικός μαθησιακός στόχος του μαθήματος είναι:

Η κατανόηση των χωρικών απαιτήσεων αλλά και των αλληλο-εξαρτήσεων των επί μέρους λειτουργιών. Στο συγκεκριμένο μάθημα αυτό επιτυγχάνεται με την διερεύνηση του χαρακτήρα των λειτουργιών στο οικείο επίπεδο της αρχιτεκτονικής τόσο από πλευράς απαιτούμενου χώρου, όγκου, διαστάσεων, μορφής, προσανατολισμού κλπ, όσο και από πλευράς συσχετισμού τους με άλλες λειτουργίες, ώστε να διακρίνονται λειτουργίες που πρέπει να γειτνιάζουν σε αντίθεση με άλλες που αφίστανται. Παράλληλα γίνεται εκτενής αναφορά στα χαρακτηριστικά των υλικών και την κατασκευαστική λογική των κτηρίων ώστε να γνωριστούν οι φοιτητές με τις βασικές έννοιες της οικοδομικής.

 Πως εξειδικεύονται στις παρακάτω κατηγορίες

• Γνώσεις

Βασική απαιτούμενη συνιστώσα για την κατανόηση του αντικειμένου του μαθήματος είναι η εξοικείωση με τον τρόπο που παράγεται το δομημένο περιβάλλον. Απαραίτητη είναι η γνώση των επί μέρους δυναμικών που στηρίζουν και αναπαράγουν την πολυπλοκότητα των αστικών περιοχών και κατ’ επέκταση των πόλεων γενικότερα όπως αυτές εκδηλώνονται και αναπτύσσονται στην κλίμακα της αρχιτεκτονικής.

• Δεξιότητες

Οι φοιτητές πρέπει

1. Να έχουν πλήρη κατανόηση του λεξιλογίου και των συμβολισμών του αρχιτεκτονικού αλλά και του πολεοδομικού και χωροταξικού σχεδίου,
2. Να μπορούν να αντιλαμβάνονται τις χωρικές απαιτήσεις που έχουν οι βασικές λειτουργίες και να κατανοούν τη σχέση μεταξύ των λειτουργιών αυτών (συμβατές/ασύμβατες χρήσεις) και
3. Να αντιλαμβάνονται την στατικές απαιτήσεις των μορφών και τα εν γένει τεχνικά χαρακτηριστικά των κτηρίων

• Ικανότητες

Επίσης οι φοιτητές πρέπει να έχουν αποκτήσει τις απαραίτητες γνώσεις για την ορθολογική οργάνωση του κτίσματος στην περιοχή μελέτης μέσα από την οργάνωση του σχεδίου και της μακέτας στο δισδιάστατο χαρτί ή τρισδιάστατο χώρο.

Στόχος είναι να αποκτηθεί η εξοικείωση των φοιτητών στην ομαδική εργασία με καταμερισμό ευθυνών και αρμοδιοτήτων, άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής σκέψης, αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών, καθώς και ανάπτυξη ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης μέσα σε ομαδικό περιβάλλον.

Το μάθημα στρέφεται στην γνωριμία και εξοικείωση των φοιτητών με τις βασικές έννοιες που διέπουν τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό σαν βασικό σκέλος παραγωγής του δομημένου περιβάλλοντος.

Λόγω της φύσης του αντικειμένου, το μάθημα είναι κατά κύριο λόγο εργαστηριακού χαρακτήρα και διεξάγεται στα σχεδιαστήρια της σχολής. Περιλαμβάνει σχετικά μικρό μέρος θεωρίας και μεγαλύτερο μέρος ασκήσεων που αναφέρονται αφ’ ενός μεν στην ανάλυση υφιστάμενων αστικών περιοχών με όλη την πολυπλοκότητά τους από πλευράς μορφής και περιεχομένου, καθώς και στη σχεδίαση σύνθετων αρχιτεκτονικών μορφών.

Λόγω του χαρακτήρα του Τμήματος, μετά την ανάλυση των επί μέρους χρήσεων και αναγκών, ιδιαίτερη έμφαση τίθεται σε ζητήματα που σχετίζονται με την πολεοδομική διάσταση του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού και συγκεκριμένα με την ένταξη των ζητουμένων μορφών στο ευρύτερο αστικό ή φυσικό περιβάλλον (προσανατολισμός, θέα, κλίμα κλπ), την μορφή των αρχιτεκτονικών μορφών ως ενιαίο σύνολο, την διάταξη των λειτουργιών των εξωτερικών χώρων, την οργάνωση της κυκλοφορίας πεζών και οχημάτων κλπ.

Τα θέματα που δίδονται για επεξεργασία αντιμετωπίζονται ομαδικά και μεγάλο μέρος της εργασίας γίνεται στα σχεδιαστήρια της σχολής με συγκεκριμένο ελάχιστο αριθμό απαιτούμενων διορθώσεων ανά περίοδο. Στην τελική φάση επεξεργασίας των σχεδίων, επιτρέπεται η χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών.

Στο τέλος του εξαμήνου η κατανόηση των βασικών εννοιών του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού από τους φοιτητές εξετάζεται με βάση μια αρκετά απαιτητική ατομική σχεδιαστική εργασία.

Προσδιορισμένα κριτήρια αξιολόγησης

Κάθε εργασία αξιολογείται με βάση τα αναμενόμενα μαθησιακά αποτελέσματα. Κάθε εβδομάδα διορθώνονται τα θέματα που σχεδίασαν οι φοιτητές στα σχεδιαστήρια της σχολής και τους παραδίδονται στην αρχή του επομένου μαθήματος με επισήμανση των λαθών τους. Κάθε μία από τις ασκήσεις έχει ξεχωριστό βαθμό δυσκολίας με αποτέλεσμα να προκύπτει ιδιαίτερα επεξεργασμένη εικόνα της προόδου του κάθε φοιτητή στο τέλος του εξαμήνου που αθροίζονται οι επί μέρους αξιολογήσεις. Οι βαθμοί ανακοινώνονται άμεσα στους φοιτητές και αναλύονται τα λάθη τους ώστε να βελτιώνουν την αντίληψή τους πριν της επόμενη από τις συνολικά 7 εργασίες. Τα κριτήρια αξιολόγησης έχουν γίνει από την αρχή σαφή ενώ μετά την αξιολόγηση, οι εργασίες διανέμονται παρουσία όλων και παράλληλα γίνεται ενώπιον όλων η επεξήγηση των παρατηρήσεων

• Α. Κωνσταντινίδης, Η αρχιτεκτονική της αρχιτεκτονικής
• Α. Κωνσταντινίδης, Μελέτες και Κατασκευές, εκδόσεις Άγρα
• Π. Μιχελής, Η αισθητική της αρχιτεκτονικής του Beton Arme, εκδόσεις Ίδρυμα Παναγιώτη και Έφης Μιχελή
• Π. Μιχελής, Αισθητικά Θεωρήματα: Επιλογή Αρχιτεκτονικά Θέματα, εκδόσεις Ίδρυμα Παναγιώτη και Έφης Μιχελή, Αθήνα 2006
• Τ. Κ. Μπίρης, Αρχιτεκτονικής σημάδια και διδάγματα. Στο ίχνος της συνθετικής δομής., εκδόσεις Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, 1996.
• Τ. Παπαϊωάννου, Ο κύβος και το κείµενο. Ένα µάθηµα αρχιτεκτονικών συνθέσεων., Αρχιτεκτονικά Θέµατα 32/1998
• Τ. Παπαϊωάννου, Σκέψεις για την Αρχιτεκτονική Σύνθεση, εκδόσεις Ίνδικτος, 2015
• Γ. Πεπονής, Χωρογραφίες. Ο αρχιτεκτονικός σχηματισμός του νοήματος., εκδόσεις Αλεξάνδρεια
• Δ. Πικιώνης, Κείµενα, Μορφωτικό Ίδρυµα Εθνικής Τράπεζας, Αθήνα 1985.
• Ρ. Σένετ, Η Τυραννία της Οικειότητας. Ο Δημόσιος και ο Ιδιωτικός Χώρος στον Δυτικό Πολιτισμό., εκδόσεις Νεφέλη, Αθήνα 1999
• Σ. Σταυρίδης, Από την πόλη οθόνη στην πόλη σκηνή, Εκδ. Ελληνικά Γράμματα
• Σ. Σταυρίδης, Μετέωροι Χώροι της Ετερότητας, εκδόσεις Δ. Φραγκούλης & Σια, Αθήνα 2010
• Σ. Σταυρίδης, Μνήμη και Εμπειρία του Χώρου, εκδόσεις Δ. Φραγκούλης & Σια, Αθήνα 2006
• Α. Τζώνης, Μετασχηµατισµοί της αρχικής δοµής, Αρχιτεκτονικά Θέµατα, 6/1972
• Π. Τουρνικιώτης, Η Αρχιτεκτονική στην Σύγχρονη Εποχή, εκδόσεις Futura, Αθήνα 2006
• Δ. Α. Φατούρος, Οργάνωση του χώρου & γεωµετρική οργάνωση. Η συντακτική δοµή της αρχιτεκτονικής., Σηµειώσεις Μαθηµάτων
• Δ. Φιλιππίδης, Νεοελληνική Αρχιτεκτονική, εκδόσεις Μέλισσα, 1984
• R. Arnheim, Η δυναμική της αρχιτεκτονικής μορφής, εκδόσεις University Studio Press
• G. Bachelard, Η Ποιητική του Χώρου, εκδόσεις Βασέκη, Αθήνα 2η/1992
• Le Corbusier, Συζήτηση µε τους φοιτητές της αρχιτεκτονικής, µτφ. Σουζάνα Αντωνακάκη, εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα, 1971.
• Le Corbusier, Προς μια Αρχιτεκτονική, µτφ. Παναγιώτης Τουρνικιώτης, εκδόσεις Εκκρεμές, 2004
• Le Corbusier, Το Modulor. ∆οκίµιο για ένα αρµονικό µέτρο σε ανθρώπινη κλίµακα µε παγκόσµια εφαρµογή στην αρχιτεκτονική & στη µηχανική., εκδ. Παπαζήση, Αθήνα 1971.
• M. Castells, Πόλη και Κοινωνία: Ιδεολογία, Κοινωνιολογική Θεωρία και Σχεδιασμός, Επιμέλεια: Παντελής Λαζαρίδης, Αθήνα: Νέα Σύνορα
• K. Frampton, Μοντέρνα Αρχιτεκτονική, εκδόσεις Θεµέλιο
• J. Gehl, Η Ζωή Ανάμεσα στα Κτίρια, Πανεπιστημιακές εκδόσεις Θεσσαλίας, Βόλος 2013
• D. Harley, H Κατάσταση της Μετανεωτερικότητας, εκδόσεις Μεταίχμιο, Αθήνα 2009
• H. Hertzberger, Μαθήµατα για σπουδαστές Αρχιτεκτονικής, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Ε.Μ.Π., Αθήνα 2002
• W. Kandinsky, Σηµείο – γραµµή – επίπεδο. Συµβολή στην ανάλυση των ζωγραφικών στοιχείων., εκδόσεις ∆ωδώνη, Αθήνα, 1996.
• P. Klee, Η εικαστική σκέψη. Τα µαθήµατα στη Σχολή Μπαουχάους., εκδ. Μέλισσα, Αθήνα, 1989
• N. Pevsner, A History of Buildings Types, London, Thames and Hudson, 1976
• Α. Rapoport, Ανώνυµη αρχιτεκτονική και πολιτιστικοί παράγοντες, µτφ. ∆.Φιλιππίδης, έκδοση Αρχιτεκτονικών Θεµάτων, Αθήνα, 1976
• Ch. N. Schulz , Genius Loci - Το Πνεύμα του Τόπου, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις ΕΜΠ, Αθήνα 2009