Γενικοί στόχοι – Γενικά μαθησιακά αποτελέσματα

Το μάθημα στοχεύει

(α) να παρέχει στους φοιτητές ένα σφαιρικό σύνολο θεωρητικών γνώσεων στην Πολεοδομία και στον Αστικό Σχεδιασμό,

(β) να αναπτύξει την κριτική αναλυτική σκέψη των φοιτητών σε νέα ζητήματα αιχμής στον πολεοδομικό και αστικό σχεδιασμό

(γ) να ασκήσει τις σχεδιαστικές ικανότητες και δεξιότητες των φοιτητών στον πολεοδομικό και αστικό σχεδιασμό οικισμών οργανωμένης δόμησης.

 Γνώσεις

Το μάθημα συμβάλει στη θεωρητική κατάρτιση των φοιτητών σχετικά με ζητήματα σχεδιασμού των πόλεων, των διεθνών Σχολών Πολεοδομίας και Αστικού Σχεδιασμού που κυριάρχησαν από το 2^ο μισό του 20ου αιώνα μέχρι σήμερα και παρήγαγαν τις σύγχρονες Ευρωπαϊκές πόλεις.

 Δεξιότητες

• Ανάπτυξη σχεδιαστικών ικανοτήτων και δεξιοτήτων των φοιτητών στον πολεοδομικό και αστικό σχεδιασμό οικισμών οργανωμένης δόμησης

Ικανότητες

• Ανάπτυξη της κριτικής αναλυτικής σκέψης των φοιτητών σε νέα ζητήματα αιχμής στον πολεοδομικό και αστικό σχεδιασμό
• Ανάπτυξη  συνθετικών ικανοτήτων και δεξιοτήτων των φοιτητών στον πολεοδομικό και αστικό σχεδιασμό οικισμών οργανωμένης δόμησης

Οι γενικές ικανότητες που θα πρέπει να έχει αποκτήσει ο φοιτητής/φοιτήτρια και στις οποίες αποσκοπεί το μάθημα είναι:

• Χωρικός Προγραμματισμός και Σχεδιασμός ενός οικισμού, μιας αστικής περιοχής, μιας πόλης και χαρτογράφηση του πολεοδομικού ιστού,
• Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
• Αυτόνομη εργασία

Αντικείμενο του μαθήματος είναι ο σχεδιασμός του αστικού χώρου σε κλίμακα ενός οικισμού, ή μιας αστικής περιοχής. Επιμέρους γνωστικά πεδία του μαθήματος είναι (α) ο Πολεοδομικός Σχεδιασμός και (β) ο Αστικός Σχεδιασμός.

1. Δομή του μαθήματος:

Το μάθημα έχει εργαστηριακό χαρακτήρα και οργανώνεται σε δύο μέρη:

α) Διαλέξεις που παρέχουν στους φοιτητές  ένα σφαιρικό σύνολο θεωρητικών γνώσεων στην Πολεοδομία και στον Αστικό Σχεδιασμό,  αλλά και στα ειδικά ζητήματα που εγείρονται στην περιοχή μελέτης στην σχεδιαστική εργασία.

(β) Εκπόνηση μιας μεγάλης εργασίας σχεδιασμού του αστικού χώρου.

Οι διαλέξεις οργανώνονται σύμφωνα με την ακόλουθη θεματολογία:

 Σύγχρονες σχολές σκέψης στον πολεοδομικό και Αστικό Σχεδιασμό:

– Θεωρίες βελτιστοποίησης των διαδικασιών του πολεοδομικού προγραμματισμού και σχεδιασμού (Σχολή ‘Procedural planning theories’),

–        Προσεγγίσεις του πολεοδομικού σχεδιασμού βάσει των νόμων της αγοράς (Σχολή ‘New Urbanism’),

• Προσεγγίσεις του πολεοδομικού σχεδιασμού βάσει επικοινωνίας & συναίνεσης των χρηστών (Σχολή ‘communicative planning theories’).
• Προσεγγίσεις του πολεοδομικού σχεδιασμού για τη δημιουργία δίκαιου αστικού χώρου (Σχολή ‘Just city’).
• Σύγχρονες μορφολογικές/σχεδιαστικές προσεγγίσεις στον Αστικό Σχεδιασμό (Σχολή “New Modernism’, Σχολή ‘Deconstruction’, Σχολή ‘Τοπιακού Σχεδιασμού’ – Landscape Planning & Design).

• Σύγχρονα ζητήματα αιχμής στον Πολεοδομικό και Αστικό Σχεδιασμό:

– Μετασχηματισμοί της Μεταβιομηχανικής πόλης: clusters νέων οικονομικών δραστηριοτήτων και διαμόρφωση επικέντρων (επιχειρηματικών επικέντρων, πολιτιστικών επικέντρων, κ.α).

– Σχεδιασμός/ανασχεδιασμός αστικών θαλασσίων μετώπων. Η εξέλιξη του φαινομένου διεθνώς και στην Ελλάδα.

– Ανάδειξη της ταυτότητας του τόπου: Διαχείριση Πολιτιστικής Κληρονομιάς και καινοτόμος σχεδιασμός

– Ανάλυση του τοπίου – αστικού και φυσικού τοπίου. Ένταξη του δομημένου οικισμού στο φυσικό τοπίο. Τοπιακός σχεδιασμός αστικού χώρου.

– Βιώσιμη κινητικότητα & σχεδιασμός δικτύων πεζοδρόμων και ποδηλατοδρόμων:

– Πράσινες Υποδομές και περιβαλλοντική αναβάθμιση της πόλης:  Ενοποίηση χώρων πρασίνου και Σχεδιασμός ενιαίων δικτύων πρασίνου,.

– Σχεδιασμός δικτύου πολιτιστικών διαδρομών πεζή.

Η σχεδιαστική εργασία περιλαμβάνει τον πολεοδομικό και αστικό σχεδιασμό οικισμών οργανωμένης δόμησης όπως

(α) η δημιουργία οργανωμένων οικισμών σε μεγάλες ιδιωτικές εκτάσεις γης μέσω ιδιωτικής πολεοδόμησης (συνεταιρισμοί οικοπέδων προς αξιοποίηση για κύρια κατοικία ή/και για παραθεριστική κατοικία).

(β) η δημιουργία μεγάλων τουριστικών οικισμών σε περιοχές υψηλής τουριστικής ζήτησης (π.χ. νησιά ,παραθαλάσσιες περιοχές, ορεινές περιοχές χειμερινού τουρισμού) που περιλαμβάνουν ξενοδοχεία και κατοικίες για πώληση, ενοικίαση, leasing.

 (γ) η δημιουργία οργανωμένων ειδικών οικισμών σε μεγάλες δημόσιες αστικές εκτάσεις γης (π.χ. περιοχές εργατικής κατοικίας, γειτονιές φοιτητικής κατοικίας, κ.α.)

(δ) ο ανασχεδιασμός και ένταξη στην πόλη μεγάλων αστικών ‘κενών’(π.χ. υπολειτουργούντα ή εγκαταλειμμένα στρατόπεδα εντός της πόλης, παλιές εγκαταλελειμμένες βιομηχανικές περιοχές μέσα στην πόλη)

• Συλλογή άρθρων από επιστημονικά περιοδικά
• • Γοσποδίνη Άσπα, Μπεριάτος Ηλίας (Επιμ.) (2006) Τα νέα Αστικά τοπία, Εκδόσεις Κριτική, Κωδικός Βιβλίου στον Εύδοξο: 11793
• • Γοσποδίνη Α. (2008), Διάλογοι για το σχεδιασμό και την Ανάπτυξη του αστικού χώρου, Εκδόσεις Κριτική.
• • Ανδρικοπούλου Ελένη, Γιαννακού Αθηνά, Καυκαλάς Γρηγόρης, Πιτσιάβα - Λατινοπούλου Μάγδα (2014) Πόλη και πολεοδομικές πρακτικές - Νέα αναθεωρημένη έκδοση, Εκδόσεις Κριτική, Κωδικός Βιβλίου στον Εύδοξο: 41955468