Γενικοί στόχοι – Γενικά μαθησιακά αποτελέσματα

Στόχος του μαθήματος είναι η κατανόηση των χωρικών δυναμικών και των επιπτώσεων που αναπτύσσονται στο συνοριακό χώρο σε σχέση με τα ζητήματα της ολοκλήρωσης και της εξάλειψης των συνοριακών φραγμών. Στο πλαίσιο αυτό το ενδιαφέρον στρέφεται όχι μόνο στην στενή έννοια της διασυνοριακής οικονομικής αλληλεπίδρασης αλλά και στις ποιοτικές παραμέτρους που διαμορφώνουν το περιβάλλον διασυνοριακής συνεργασίας όπως είναι ο πολιτισμός, η ιστορία, οι αντιλήψεις των ανθρώπων στις δύο πλευρές των συνόρων, οι πολιτικές κλπ.

 Πως εξειδικεύονται στις παρακάτω κατηγορίες

 Γνώσεις

Οι φοιτητές/φοιτήτριες αναμένεται να αποκτήσουν γνώσεις της φύσης και του ρόλου του συνόρου και του συνοριακού χώρου μέσα από μια ιστορική ανάλυση των εξελίξεων μέχρι τις μέρες μας, των αντιλήψεων και των κυρίαρχων στερεοτύπων που εμφανίζονται, των οικονομικών δυναμικών και των συνοριακών πολιτικών που σχεδιάζονται στο ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο.

 Δεξιότητες

Οι φοιτητές/φοιτήτριες αναμένεται να αποκτήσουν τις δεξιότητες διεξαγωγής έρευνας πεδίου με αναφορά στο συνοριακό χώρο στο πλαίσιο της ομαδικής εργασίας που θα εκπονήσουν. Θα έχουν επίσης την ευκαιρία να αξιολογούν στρατηγικά κείμενα διασυνοριακών πολιτικών μέσα από κριτική αξιολόγηση, στο πλαίσιο της ομαδικής εργασίας που θα εκπονήσει ο κάθε φοιτητής και η κάθε φοιτήτρια.

 Ικανότητες

Οι φοιτητές αναμένεται να αποκτήσουν ικανότητες επιστημονικής ανάλυσης του συνοριακού χώρου, των δυναμικών που αναπτύσσονται και των πολιτικών που σχεδιάζονται και έχουν χωρική διάσταση

Οι γενικές ικανότητες που θα πρέπει να έχει αποκτήσει ο φοιτητής/φοιτήτρια και στις οποίες αποσκοπεί το μάθημα είναι:

Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών

(Οι φοιτητές καλούνται να συνδυάζουν πλήθος ετερογενών πληροφοριών καθώς και  ποσοτικών και ποιοτικών δεδομένων κατά την ανάλυση και την εκπόνηση της ερευνητικής ομαδικής εργασίας)

Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις

(Οι φοιτητές καλούνται να προσαρμόζουν τις τελευταίες εξελίξεις στο διασυνοριακό χώρο και να τις προσαρμόζουν στις ανάγκες της ερευνητικής τους εργασίας)

Αυτόνομη εργασία

(Οι φοιτητές καλούνται να εκπονήσουν μια ατομική εργασία με αντικείμενο ένα επιχειρησιακό πρόγραμμα εδαφικής συνεργασίας)

Ομαδική εργασία

(Οι φοιτητές καλούνται να εκπονήσουν μια ομαδικής ερευνητική εργασία)

Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον

(Η εκπόνηση της ομαδικής ερευνητικής εργασίας απαιτεί διεπιστημονική προσέγγιση και ανάλυση ποιοτικών και ποσοτικών παραμέτρων)

Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής

(Κατά τη διάρκεια της παρουσίασης των ατομικών και ομαδικών εργασιών οι φοιτητές γίνονται αποδέκτες κριτικής από τους συμφοιτητές τους και τον διδάσκοντα και αναπτύσσουν την ικανότητα της αυτοκριτικής)

Το συγκεκριμένο μάθημα στοχεύει στη μελέτη των επιπτώσεων των συνόρων στο χώρο, στην οικονομία και στις πολιτικές. Ειδικότερα καταγράφονται, αναλύονται και αξιολογούνται μέσα από τη θεωρία, την εμπειρική τεκμηρίωση, τις ασκούμενες πολιτικές και την εμπειρική διερεύνηση,  οι βασικότερες παράμετροι που επηρεάζουν την εξέλιξη, την μορφή και την ένταση της διασυνοριακής αλληλεπίδρασης. Στο επίκεντρο της ανάλυσης τίθενται ειδικότερα τα νέα σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης ενώ εξετάζονται ταυτόχρονα μέσα από μια πιο κοντινή σκοπιά, η διασυνοριακή ζώνη της Ελλάδας με την Τουρκία, την Αλβανία, Π.Γ.Δ.Μ., Βουλγαρία, Κύπρο και Ιταλία. Επίσης αναλύονται σύγχρονα γεγονότα της επικαιρότητας που αφορούν τόσο τον ευρωπαϊκό όσο και τον ελληνικό συνοριακό χώρο, όπως είναι το προσφυγικό ζήτημα, οι διασυνοριακές εντάσεις, πρωτοβουλίες συνεργασίας σε εθνικό ή τοπικό επίπεδο κλπ. Επίσης αναλύονται οι διμερείς και πολυμερείς πρωτοβουλίες εδαφικής συνεργασίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Στο πλαίσιο του μαθήματος, όλοι οι φοιτητές θα εμπλακούν στην εκπόνηση μια ατομικής εργασίας (βαρύτητα 35%) και μιας ομαδικής εργασίας (βαρύτητα 65%).

Ατομική Εργασία: Στον κάθε φοιτητή θα δοθεί ένα συγκεκριμένο κείμενο πολιτικής που αναφέρεται σε προγράμματα ευρωπαϊκής εδαφικής συνεργασίας που υλοποιούνται στην Ελλάδα. Το παραδοτέο της εργασίας θα αφορά ένα συνοπτικό κείμενο αξιολόγησης με βάση συγκεκριμένο πλαίσιο που θα δοθεί από το διδάσκοντα.

Ομαδική Εργασία: Η ομαδικές εργασίες θα αφορούν στη διερεύνηση ζητημάτων με αναφορά στον ελληνικό συνοριακό χώρο. Η διάρθρωση της εργασίας θα περιλαμβάνει τόσο επισκόπηση της βιβλιογραφίας όσο και εμπειρική διερεύνηση. Η εμπειρική έρευνα ειδικότερα, θα στηρίζεται στην επεξεργασία τόσο δευτερογενών (στατιστικά στοιχεία, διαδίκτυο κλπ) όσο και πρωτογενών δεδομένων (κυρίως ερωτηματολόγια ή συνεντεύξεις). Η επεξεργασία των δεδομένων με τη χρήση εξελιγμένων εργαλείων χαρτογραφικής απεικόνισης και στατιστικής επεξεργασίας αποτελεί βασικό ζητούμενο. Το τελικό παραδοτέο της ομαδικής εργασίας θα πρέπει να ικανοποιεί τις ελάχιστες προϋποθέσεις μιας επιστημονικής εργασίας που σημαίνει βιβλιογραφική επισκόπηση, εμπειρική έρευνα και τελικά συμπεράσματα ή προτάσεις πολιτικής. Το τελικό παραδοτέο της εργασίας θα πρέπει να έχει ολοκληρωμένο επιστημονικό χαρακτήρα αλλά και προστιθέμενη αξία που σημαίνει συμβολή στην επιστημονική συζήτηση. Η κάθε ομάδα θα παρουσιάσει την εργασίας της στα τελευταία μαθήματα του εξαμήνου. Λεπτομερείς οδηγίες για την ομαδική εργασία θα δίνονται συστηματικά από το διδάσκοντα στην πορεία του μαθήματος.

Ο κάθε φοιτητής είναι υποχρεωμένος να παρουσιάσει την εργασία του μέσα στο μάθημα με αποτέλεσμα η αξιολόγηση να γίνεται με διαφανή και αντικειμενικό τρόπο.

Η εκπόνηση των ερευνητικών εργασιών σύμφωνα με τις αναλυτικές προδιαγραφές που θα δοθούν από τον διδάσκοντα απαλλάσσει τους φοιτητές από την διενέργεια γραπτών εξετάσεων.

• 1. Τοπάλογλου, Λ. και Πετράκος, Γ., (2008), «Σύνορα, Ολοκλήρωση & Ανάπτυξη: Η νέα Γεωγραφία των διασυνοριακών οικονομικών σχέσεων», Εκδόσεις Κριτική, Αθήνα
• 2. Τοπάλογλου Λ. και Πετράκος Γ. (2009), “Αναζητώντας τις παραμέτρους ενός θεωρητικού υποδείγματος για την οικονομική γεωγραφία των συνόρων”, Αειχώρος,12:pp.34-56
• 3. Καλλιώρας Δ., Τοπάλογλου Λ. και Βενιέρης Σ. (2009) “Ανιχνεύοντας τους προσδιοριστικούς παράγοντες της οικονομικής διασυνοριακής αλληλεπίδρασης στην Ευρωπαϊκή Ένωση”, Αειχώρος, 12: pp.56-82
• 4. Petrakos, G. and Topaloglou, L. (2008), “Economic Geography and European Ιntegration: The effects on the EU external border regions”, International Journal for Public Policy, 3 (Nos.3/4): pp.146-162.
• 5. Topaloglou, L. (2008), “Interaction, Perceptions and Policies in the Boundaries of European Union: The Case of the Northern Greek Cross Border Zone”, Economic Alternatives, 1: pp. 60-81
• 6. Τοπάλογλου Λ. και Πετράκος Γ. (2007), «Η γεωγραφία στάσεων και αντιλήψεων στα νέα εξωτερικά σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης», Γεωγραφίες, 13:125-144.
• 7. Topaloglou, L., Kallioras, D., Manetos, P. and Petrakos G. (2005) ‘A Border Regions Typology in the Enlarged European Union’, Journal of Borderlands Studies, 20 (2):67-89.
• Συναφή επιστημονικά περιοδικά: Journal for Borderland Studies International Journal for Public Policy Αειχώρος Γεωγραφίες