• elΕλληνικα
    • enEnglish (Αγγλικα)
  • >Συντομεύσεις ΠΘ
    • Τηλεφωνικός κατάλογος
    • Σύνδεση ηλ. γραμματείας (VPN)
    • Σύνδεση Webmail
    • Σύνδεση e-class
    • Βιβλιοθήκη
  • >Συντομεύσεις ΤΜΧΠΠΑ
    • Πρωτοετείς
    • Διαχείριση αιθουσών
    • ΠΠΣ Ωρολόγιο πρόγραμμα
    • Υποστήριξη – Κατάλογος Υπηρεσιών
ΤμΜΧΠΠΑ-ΠΘΤμΜΧΠΠΑ-ΠΘΤμΜΧΠΠΑ-ΠΘΤμΜΧΠΠΑ-ΠΘ
Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης
Πολυτεχνική Σχολή
Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
  • Αρχική
  • Το Τμήμα
    • Φυσιογνωμία
      • Το Τμήμα και ο χώρος του
      • Διοικητική δομή
      • Σχέσεις του Τμήματος
    • Διασφάλιση Ποιότητας – Αξιολόγηση
    • Επαγγελματική Κατοχύρωση
      • Γνώμες Αποφοίτων
    • Κτηριακές εγκαταστάσεις
  • Σπουδές
    • Πρόγραμμα Προπτυχιακών Σπουδών
      • Παρουσίαση
      • Μαθήματα
      • Ωρολόγιο πρόγραμμα
      • Διεθνής Κινητικότητα (erasmus)
      • Πρακτική Άσκηση
      • Aπόκτηση Παιδαγωγικής και Διδακτικής Eπάρκειας
    • Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών
      • ΠΜΣ-Αστικές Αναπλάσεις, Αστική Ανάπτυξη και Αγορά Ακινήτων (ΠΜΣ-6Α)
        • Παρουσίαση
        • Μαθήματα
        • Ωρολόγιο πρόγραμμα
      • ΠΜΣ-Εφαρμοσμένη Γεωπληροφορική [ΠΜΣ-ΕΓΠ]]
        • Παρουσίαση
      • ΠΜΣ-Εφαρμοσμένη Χωροταξία-Πολεοδομία [ΠΜΣ-ΕΧΠ]
        • Παρουσίαση
      • ΔΠΜΣ-Βιώσιμη Διαχείριση Περιβαλλοντικών Αλλαγών και Κυκλική Οικονομία [ΔΠΜΣ-ΒιΔιΠΑΚΟ]
        • Παρουσίαση
        • Μαθήματα
        • Ωρολόγιο πρόγραμμα
      • ΔΠΜΣ – Διαχείριση Έργων, Συγκοινωνιακός & Χωρικός Σχεδιασμός (ΔΠΜΣ-ΔΙΕΡΓ)
        • Παρουσίαση
        • Μαθήματα
        • Ωρολόγιο πρόγραμμα
      • ΔΠΜΣ-Στρατηγική Διοίκηση και Ανταγωνιστικότητα (ΔΠΜΣ-ΣΔΑ)
        • Παρουσίαση
        • Μαθήματα
      • ΔΠΜΣ – Σχεδιασμός και Ανάπτυξη Τουρισμού & Πολιτισμού (ΔΠΜΣ-ΣΑΤΠ)
        • Παρουσίαση
        • Μαθήματα
        • Ωρολόγιο πρόγραμμα
      • Παλαιότερα Πρόγραμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών..
    • Διδακτορικές σπουδές
      • Παρουσίαση
    • Μεταδιδακτορική Έρευνα
      • Παρουσίαση
    • Προγράμματα Δια Βίου Μάθησης
      • Πρόγραμμα κατάρτισης “Επιχειρηματικό Σχέδιο” (Business Plan)
      • Πρόγραμμα κατάρτισης “Χειρισμός UAVs, Επεξεργασία & Φωτοερμηνεία ψηφιακών εικόνων από λήψεις UAVs” (Drone Pro)
  • Έρευνα
    • Εργαστήρια
      • Αγροτικού Χώρου
      • Αναπτυξιακής Πολιτικής
      • Αξιολόγησης Πολιτικών και Προγραμμάτων Ανάπτυξης
      • Γεωγραφικών Ερευνών και Περιβαλλοντικού Σχεδιασμού [GREENPLAN]
      • Δημογραφικών και Κοινωνικών Αναλύσεων [ΕΔΚΑ]
      • Εφαρμογών Πληροφορικής στο Σχεδιασμό του Χώρου
      • Μορφολογίας Αστικού Χώρου
      • Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού [ΕΠεΧΣ]
      • Τουριστικού Σχεδιασμού, Έρευνας και Πολιτικής [ΕΤουΣΕΠ]
      • Υποδομών, Τεχνολογικής Πολιτικής και Ανάπτυξης [ΕΥΤεΠοΑ]
      • Χωρικής Ανάλυσης, Γεωγρ. Πληροφοριακών Συστημάτων και Θεματικής Χαρτογραφίας [ΕΓΕΩΠΛΗ]
      • Χωροταξικού και Πολεοδομικού Σχεδιασμού [ΕΧ&ΠΣ)
    • Ερευνητικά Κέντρα
      • Πληροφοριακών Συστημάτων [ΚεΠΣ]
      • Ανάπτυξης Νότιας και Ανατολικής Ευρώπης [ΚΑΝΑΕ]
    • Εκδόσεις
      • Τα νέα της Χωροταξίας (Newsletter)
      • Σειρά ερευνητικών εργασιών
      • Πρακτικά συνεδρίων ΤμΜΧΠΠΑ
      • Επιστημονικό περιοδικό “Αειχώρος”
      • Αποθετήριο διπλωματικών εργασίων
  • Προσωπικό
    • Μέλη ΔΕΠ
    • Ερευνητικό και Τεχνικό Προσωπικό
    • Εξωτερικοί Διδάσκοντες
    • Εντεταλμένοι Διδασκαλίας
    • Διοικητικό Προσωπικό
  • Ανακοινώσεις
    • Γραμματεία/Διοικητικά
      • Φοιτητική πρόνοια
    • Προγράμματα Σπουδών
      • Ανακοινώσεις Προγραμμάτων Προπτυχιακών Σπουδών (ΠΠΣ)
        • Πρωτοετείς
      • Ανακοινώσεις Προγραμμάτων Μεταπτυχιακών Σπουδών (ΠΜΣ)
        • Προκηρύξεις Προγραμμάτων Μεταπτυχιακών Σπουδών
      • Ανακοινώσεις Διδακτορικών/Μεταδιδακτορικών Σπουδών
        • Προκηρύξεις Διδακτορικών Σπουδών
        • Προκηρύξεις Μετά-διδακτορικής έρευνας
      • Προγράμματα Κατάρτισης (δια βίου)
        • Προκηρύξεις Προγραμμάτων Kατάρτισης
    • Εκδηλώσεις
    • Ακαδημαϊκά Νέα
    • Προκηρύξεις θέσεων εργασίας
  • Υποστήριξη
    • Πρακτικές Πληροφορίες & συχνές ερωτήσεις (ΠΘ)
    • Γραμματεία-Εξυπηρέτηση κοινού
      • Πρωτοετείς
    • Κατάλογος υπηρεσιών
      • Κέντρο Πληροφοριακών Συστημάτων-ΚεΠΣ (ΤΜΧΠΠΑ-ΠΘ)
      • Αναγνωστήριο (ΤΜΧΠΠΑ-ΠΘ)
      • Επιλεγμένες ηλ. υπηρεσίες
        • Ηλεκτρονική Γραμματεία [έκδοση Unitron]
        • Διαχείριση αιθουσών (ΤμΜΧΠΠΑ-ΠΘ)
    • Διεθνής Κινητικότητα (erasmus)
    • Πρακτική Άσκηση
    • Αρχεία (έντυπα)
    • login
  • Επικοινωνία
Δημογραφικές στρατηγικές προοπτικές

Δημογραφικές στρατηγικές προοπτικές

Κωδικός
U5.4
Κατηγορία
Υποχρεωτικό
Εξάμηνο
2ο Εξάμηνο
Eνότητα(ες)
U4:Ανάπτυξη και στρατηγικές προοπτικές
Ώρες (εβδ.)
12
Μονάδες ECTS
6
Φόρτος (ωρ.)
Εισηγητής(ες)
  • Alain Parant
  • Σκοπός
  • Περιεχόμενο
  • Αξιολόγηση
  • Βιβλιογραφία

Objectif du cours

Dans ce cours, qui fait immédiatement suite au cours d’introduction à la prospective et à la veille, l’objectif est d’inculquer aux étudiants l’idée que, même dans le champ démographique — trop souvent tenu pour inerte — l’avenir est domaine d’incertitude, de liberté, de volonté et de pouvoir. Il est à la fois territoire à explorer et territoire à construire.

« L’invention du futur » — démographique en l’occurrence — suppose :

  • d’appréhender la réalité à travers ses divers aspects ;
  • d’intégrer la dimension du temps long (passé et à venir) pour révéler la dynamique profonde des systèmes ;
  • de postuler l’instabilité, la discontinuité et les ruptures (subies et volontaires) ;
  • d’élaborer, à un horizon dûment choisi — en fonction de l’inertie du système, de l’échéancier des décisions à prendre, du pouvoir de décision et des moyens d’action, du degré de crispation et de motivation des acteurs — des scénarios contrastés de type exploratoire (qui défrichent le champ des futurs possibles et éclairent sur ce qui pourrait advenir) ou de type stratégique (qui visitent le champ des futurs désirés et dictent le compte à rebours des actions à entreprendre) ;
  • de comparer les avantages et les inconvénients des stratégies possibles ;
  • d’arbitrer entre ces dernières.

Dans les projections de population, les niveaux atteints, à tel ou tel horizon temporel, par les indicateurs choisis (indicateurs conjoncturels de fécondité ou descendances finales, quotients de mortalité par âge et soldes migratoires) sont des produits d’extrapolations et de choix plus ou moins raisonnés, à l’intérieur de spectres généralement peu ouverts, et arrêtés sans préoccupation des conditions de leur réalisation. Ils ne résultent pas de la confrontation d’évolutions contrastées des variables explicatives premières de chacun des trois sous-systèmes clés. Or, ces derniers incorporent des éléments fondamentaux en provenance des sphères sociale, culturelle, législative, économique, technologique etc, que l’on ne saurait négliger.

En prospective démographique, la fécondité, la mortalité, la mobilité des personnes, mais également la mise en couple et la rupture d’union  ne sont pas appréhendées de manière exogène, mais plutôt comme les très complexes micro-systèmes qu’elles sont en réalité. Le fonctionnement plus ou moins performant d’un sous-système donné — fécondité, mortalité et mobilité des personnes, pour ce qui concerne les sous-systèmes clés du renouvellement des populations — n’est pas confondu avec une transformation en profondeur — structurelle — du sous-système en question. Un significativement plus ou un significativement moins de la même chose (enfant par femme, année de vie, migration nette) est appréhendé comme une chose différente de la chose initiale. Le vocable « scénario contrasté » est utilisé dans son plein sens.

Durée : 12 heures

Organisation du cours et méthode de travail

Le cours est constitué en trois temps :

  • Le premier temps (3 heures) consiste en une présentation de quelques perspectives de population ou « futurs révélés » pour la France à l’horizon 2050 (Eurostat 1995, Insee 2003, Insee 2006) : analyse critique des hypothèses et présentation des principaux résultats.
  • Le deuxième temps (5 heures) est axé sur la présentation des évolutions des principales variables motrices des sous-systèmes démographiques majeurs, des relations qui les lient, de leurs causes et conséquences. L’objectif plus particulier étant ici de révéler les tendances lourdes passées, d’explorer, de s’interroger sur leurs possibilités de maintien futur et sur les risques de rupture possible, de porter attention aux signaux faibles (tendances émergentes) et faits porteurs d’avenir. Ce deuxième temps est aussi celui de la réflexion sur le choix des indicateurs et la disponibilité des données.
  • Le troisième temps (4 heures) est dédié à la question de la construction des scénarios, de l’identification des enjeux et options stratégiques.

Le cours s’articule sur un diaporama powerpoint de quelque 200 diapositives (laissé sous format pdf à la disposition de chaque étudiant).

Bibliographie de base

Cours de perspectives démographiques de Louis Henry

Art de la conjecture de Bertrand de Jouvenel

Collection Prospective de Futuribles

Revue Futuribles

Publications de la Chaire de prospective du Centre national des arts et métiers (CNAM, Paris)

Perspectives démographiques (Nations unies, Eurostat, Insee)

Πληροφορίες


Πεδίον ΄Άρεως, 383 34, Βόλος

24210 74452-55

24210 74380

g-prd@prd.uth.gr

Νέα

  • Σπουδές
  • Εκδηλώσεις
  • Ακαδημαϊκά Νέα
  • Ανακοινώσεις Προγραμμάτων Σπουδών

Χρήσιμα

  • Ακαδ. ημερολόγιο Προπτυχιακού ΠΣ
  • Ακαδ. ημερολόγιο Μεταπτυχιακών ΠΣ
  • Ωρολ. πρόγραμμα Προπτυχιακού ΠΣ
  • Ωρολ. πρόγραμμα Μεταπτυχιακών ΠΣ

ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ

  • Τα νέα της Χωροταξίας (Newsletter)
  • Σειρά ερευνητικών εργασιών
  • Περιοδικό αειχώρος
  • ΣΕΜΠΧΠΑ
© Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης | Πολυτεχνική Σχολή | Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
  • Αρχική
  • Το Τμήμα
    • Φυσιογνωμία
      • Το Τμήμα και ο χώρος του
      • Διοικητική δομή
      • Σχέσεις του Τμήματος
    • Διασφάλιση Ποιότητας – Αξιολόγηση
    • Επαγγελματική Κατοχύρωση
      • Γνώμες Αποφοίτων
    • Κτηριακές εγκαταστάσεις
  • Σπουδές
    • Πρόγραμμα Προπτυχιακών Σπουδών
      • Παρουσίαση
      • Μαθήματα
      • Ωρολόγιο πρόγραμμα
      • Διεθνής Κινητικότητα (erasmus)
      • Πρακτική Άσκηση
      • Aπόκτηση Παιδαγωγικής και Διδακτικής Eπάρκειας
    • Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών
      • ΠΜΣ-Αστικές Αναπλάσεις, Αστική Ανάπτυξη και Αγορά Ακινήτων (ΠΜΣ-6Α)
        • Παρουσίαση
        • Μαθήματα
        • Ωρολόγιο πρόγραμμα
      • ΠΜΣ-Εφαρμοσμένη Γεωπληροφορική [ΠΜΣ-ΕΓΠ]]
        • Παρουσίαση
      • ΠΜΣ-Εφαρμοσμένη Χωροταξία-Πολεοδομία [ΠΜΣ-ΕΧΠ]
        • Παρουσίαση
      • ΔΠΜΣ-Βιώσιμη Διαχείριση Περιβαλλοντικών Αλλαγών και Κυκλική Οικονομία [ΔΠΜΣ-ΒιΔιΠΑΚΟ]
        • Παρουσίαση
        • Μαθήματα
        • Ωρολόγιο πρόγραμμα
      • ΔΠΜΣ – Διαχείριση Έργων, Συγκοινωνιακός & Χωρικός Σχεδιασμός (ΔΠΜΣ-ΔΙΕΡΓ)
        • Παρουσίαση
        • Μαθήματα
        • Ωρολόγιο πρόγραμμα
      • ΔΠΜΣ-Στρατηγική Διοίκηση και Ανταγωνιστικότητα (ΔΠΜΣ-ΣΔΑ)
        • Παρουσίαση
        • Μαθήματα
      • ΔΠΜΣ – Σχεδιασμός και Ανάπτυξη Τουρισμού & Πολιτισμού (ΔΠΜΣ-ΣΑΤΠ)
        • Παρουσίαση
        • Μαθήματα
        • Ωρολόγιο πρόγραμμα
      • Παλαιότερα Πρόγραμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών..
    • Διδακτορικές σπουδές
      • Παρουσίαση
    • Μεταδιδακτορική Έρευνα
      • Παρουσίαση
    • Προγράμματα Δια Βίου Μάθησης
      • Πρόγραμμα κατάρτισης “Επιχειρηματικό Σχέδιο” (Business Plan)
      • Πρόγραμμα κατάρτισης “Χειρισμός UAVs, Επεξεργασία & Φωτοερμηνεία ψηφιακών εικόνων από λήψεις UAVs” (Drone Pro)
  • Έρευνα
    • Εργαστήρια
      • Αγροτικού Χώρου
      • Αναπτυξιακής Πολιτικής
      • Αξιολόγησης Πολιτικών και Προγραμμάτων Ανάπτυξης
      • Γεωγραφικών Ερευνών και Περιβαλλοντικού Σχεδιασμού [GREENPLAN]
      • Δημογραφικών και Κοινωνικών Αναλύσεων [ΕΔΚΑ]
      • Εφαρμογών Πληροφορικής στο Σχεδιασμό του Χώρου
      • Μορφολογίας Αστικού Χώρου
      • Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού [ΕΠεΧΣ]
      • Τουριστικού Σχεδιασμού, Έρευνας και Πολιτικής [ΕΤουΣΕΠ]
      • Υποδομών, Τεχνολογικής Πολιτικής και Ανάπτυξης [ΕΥΤεΠοΑ]
      • Χωρικής Ανάλυσης, Γεωγρ. Πληροφοριακών Συστημάτων και Θεματικής Χαρτογραφίας [ΕΓΕΩΠΛΗ]
      • Χωροταξικού και Πολεοδομικού Σχεδιασμού [ΕΧ&ΠΣ)
    • Ερευνητικά Κέντρα
      • Πληροφοριακών Συστημάτων [ΚεΠΣ]
      • Ανάπτυξης Νότιας και Ανατολικής Ευρώπης [ΚΑΝΑΕ]
    • Εκδόσεις
      • Τα νέα της Χωροταξίας (Newsletter)
      • Σειρά ερευνητικών εργασιών
      • Πρακτικά συνεδρίων ΤμΜΧΠΠΑ
      • Επιστημονικό περιοδικό “Αειχώρος”
      • Αποθετήριο διπλωματικών εργασίων
  • Προσωπικό
    • Μέλη ΔΕΠ
    • Ερευνητικό και Τεχνικό Προσωπικό
    • Εξωτερικοί Διδάσκοντες
    • Εντεταλμένοι Διδασκαλίας
    • Διοικητικό Προσωπικό
  • Ανακοινώσεις
    • Γραμματεία/Διοικητικά
      • Φοιτητική πρόνοια
    • Προγράμματα Σπουδών
      • Ανακοινώσεις Προγραμμάτων Προπτυχιακών Σπουδών (ΠΠΣ)
        • Πρωτοετείς
      • Ανακοινώσεις Προγραμμάτων Μεταπτυχιακών Σπουδών (ΠΜΣ)
        • Προκηρύξεις Προγραμμάτων Μεταπτυχιακών Σπουδών
      • Ανακοινώσεις Διδακτορικών/Μεταδιδακτορικών Σπουδών
        • Προκηρύξεις Διδακτορικών Σπουδών
        • Προκηρύξεις Μετά-διδακτορικής έρευνας
      • Προγράμματα Κατάρτισης (δια βίου)
        • Προκηρύξεις Προγραμμάτων Kατάρτισης
    • Εκδηλώσεις
    • Ακαδημαϊκά Νέα
    • Προκηρύξεις θέσεων εργασίας
  • Υποστήριξη
    • Πρακτικές Πληροφορίες & συχνές ερωτήσεις (ΠΘ)
    • Γραμματεία-Εξυπηρέτηση κοινού
      • Πρωτοετείς
    • Κατάλογος υπηρεσιών
      • Κέντρο Πληροφοριακών Συστημάτων-ΚεΠΣ (ΤΜΧΠΠΑ-ΠΘ)
      • Αναγνωστήριο (ΤΜΧΠΠΑ-ΠΘ)
      • Επιλεγμένες ηλ. υπηρεσίες
        • Ηλεκτρονική Γραμματεία [έκδοση Unitron]
        • Διαχείριση αιθουσών (ΤμΜΧΠΠΑ-ΠΘ)
    • Διεθνής Κινητικότητα (erasmus)
    • Πρακτική Άσκηση
    • Αρχεία (έντυπα)
    • login
  • Επικοινωνία
  • elΕλληνικα
    • enEnglish (Αγγλικα)
ΤμΜΧΠΠΑ-ΠΘ