Το μάθημα έχει ως βασικό στόχο την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης πάνω σε θεωρητικά ζητήματα Αστικής και Κοινωνικής Γεωγραφίας. Έμφαση δίνεται στην κατανόηση του ρόλου των πόλεων στο σημερινό παγκοσμιοποιημένο σύστημα, και στην κριτική ανάλυση των σύγχρονων αστικών μετασχηματισμών και προβλημάτων υπό το πρίσμα μίας κοινωνικοχωρικής διαλεκτικής.

Σημαντική βαρύτητα δίνεται στην επίτευξη συνδέσεων με ζητήματα του σχεδιασμού, και η δυνατότητα εμβάθυνσης/διεύρυνσης της σκέψης των φοιτητών πάνω στις κοινωνικές, οικονομικές και πολιτισμικές διαστάσεις των πόλεων, και του τρόπου με τον οποίο αυτές αλληλεπιδρούν με τις σύγχρονες πρακτικές παραγωγής του αστικού χώρου.

Εννοιολογικές προσεγγίσεις και κοινωνικές διαστάσεις των πόλεων.

Βασικές θεωρίες, προσεγγίσεις και μοντέλα της αστικής και κοινωνικής γεωγραφίας. Εξέλιξη προσεγγίσεων κατά τη διάρκεια του 20^ου αιώνα. Βασικοί διανοητές (J.Jacobs, D.Harvey, D.Massey, S.Sassen, Ed.Soja κ.ά.) και οι θεωρίες τους.

Η μετάβαση από τη βιομηχανική πόλη στην σύγχρονη μετα-μητρόπολη (Postmetropolis).

Κύκλοι της αστικοποίησης (αστικοποίηση-προαστιοποίηση-αποαστικοποίηση-επαναστικοποίηση), κοινωνικές και χωρικές διαστάσεις της αστικής διάχυσης.

Παγκόσμιες πόλεις και παγκοσμιοποίηση, οικονομικές, κοινωνικές, πολιτισμικές διαστάσεις και σχέσεις παγκόσμιου-τοπικού.

Αποκλίσεις από τα κυρίαρχα αγγλοσαξονικά μοντέλα της αστικής γεωγραφίας: Ιδιαιτερότητες της Μεσογειακής πόλης, των πόλεων του αναπτυσσόμενου κόσμου και η μετάβαση στον «πλανήτη των παραγκουπόλεων» (M.Davis).

Κοινωνικο-χωρική διαφοροποίηση και κοινωνικο-χωρικός διαχωρισμός.

Σύγχρονοι αστικοί μετασχηματισμοί των κεντρικών περιοχών των πόλεων, αστική αναζωογόνηση και το πρόβλημα του εξευγενισμού.

Πόλη και κρίση: Χωρικές και κοινωνικές διαστάσεις της οικονομικής κρίσης, και της πανδημίας Covid-19.

H πόλη ως πεδίο έκφρασης κοινωνικών δυναμικών και διεκδικήσεων. Ζητήματα περιβαλλοντικής και κλιματικής δικαιοσύνης.

Βασική προϋπόθεση για την επιτυχία των φοιτητών στο μάθημα αποτελεί η ενεργός συμμετοχή στις παρουσιάσεις και τις συμμετοχικές ασκήσεις, η επεξεργασία και παράδοση του θεωρητικού θέματος (ομαδική εργασία), αλλά και η ταυτόχρονη επιτυχία στις γραπτές εξετάσεις. Ζητούμενο είναι η ανάπτυξη πολλαπλών δεξιοτήτων και η ενίσχυση της κριτικής σκέψης.

Οι γραπτές εξετάσεις αποτελούν (κατά μέγιστο) το 50% του τελικού βαθμού και περιλαμβάνουν την ανάπτυξη ερωτήσεων κρίσης. Η επιτυχία τόσο στην εργασία όσο και στις γραπτές εξετάσεις αποτελούν προϋπόθεση για την ολοκλήρωση του μαθήματος.

• Βασικό σύγγραμμα αποτελεί το βιβλίο «Κnox, P. και Pinch, S (2009), Κοινωνική Γεωγραφία των Πόλεων» που διατίθεται στους φοιτητές, ενώ εκτενές υλικό προς μελέτη θα δοθεί μέσω των παρουσιάσεων του μαθήματος
• Γοσποδίνη Α. (επιμ.) (2008) Διάλογοι για τον σχεδιασμό του χώρου και την ανάπτυξη. Εκδόσεις Κριτική, Αθήνα
• Carmona M. Tiedell S. Heath,T. (2012) Public Places, Urban Spaces: The Dimensions of Urban Design, Elsevier: Amsterdam, The Netherlands
• Davis M. (1990) City of Quartz: Excavating the Future in Los Angeles, New York (Vintage Books).
• Dear M., Flusty (1998) Postmodern urbanism, Annals of the Association of American Geographers, Vol. 88, No. 1
• Friedman A. (2014) Planning Small and Mid-Sized Towns: Designing and Retrofitting for Sustainability, Routledge
• Gehl J., Rogers L.R. (2010) Cities for People, Island Press.
• Hall T. (2005) Αστική Γεωγραφία, Εκδόσεις Κριτική, Αθήνα
• Harvey D (1973) Social Justice and the City
• Haase A., Rink D., Grossmann K., Mykhnenko V. (2104) Conceptualizing urban shrinkage, Environment and Planning A 46(7):1519-1534
• Hoskyns Τ. (2014) The Empty Place, Democracy and public space, Routledge Taylor & Francis Group, London & NY
• Jackson A., Jackson J. (2000) Environmental Science – The natural environmental and human impact. Addison Wesley Longman, Harlow, Essex.
• Jacobs J. (1961) The Death and Life of Great American Cities, Random House, New York
• Knox P., Pinch St (2009) Κοινωνική Γεωγραφία των Πόλεων, (επιμ. Μαλούτας Θ.), εκδόσεις Σαββάλας, Αθήνα
• Leontidou L. (1990) The Mediterranean city in transition, Cambridge University Press, UK
• Λεοντίδου Λ. (2005) Αγεωγράφητος Χώρα, Εκδόσεις Προπομπός
• Massey (1984) Geography Matters!, Cambridge University Press
• Μαλούτας Θ. (2018) Η κοινωνική γεωγραφία της Αθήνας, Κοινωνικές ομάδες και δομημένο περιβάλλον σε μια νοτιοευρωπαϊκή μητρόπολη, Εκδόσεις Αλεξάνδρεια
• Μαλούτας Θ. (2009) Κοινωνικοί και χωρικοί μετασχηματισμοί στην Αθήνα του 21ου αιώνα. Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών
• Mykhnenko V., Turok I. (2008) East European Cities — Patterns of Growth and Decline, 1960–2005, International Planning Studies 13(4):311-34
• Nyström J. (1992) The Cyclical Urbanization Model, A Critical Analysis, Geografiska Annaler: Series B, Human Geography , Volume 74, Issue 2
• Οικονόμου Δ., Πετράκος Γ. (1999). Η ανάπτυξη των Ελληνικών Πόλεων. Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας.
• Soja E. (1996) Thirdspace, journeys to Los Angeles and other real-and-imagined places, Blackwell Publishers Ltd, Oxford
• Soja E. (2000) Postmetropolis, Critical studies of cities and regions, Blackwell Publishing Ltd, USA
• Versey H.S. (2018) A tale of two Harlems: Gentrification, social capital, and implications for aging in place, Social Science & Medicine 214 (2018) 1–11
• Whyte W. (2001) The social life of small Urban Spaces, Project for Public Spaces.