Σκοπός του μαθήματος είναι η εμβάθυνση στους τρόπους μετάβασης από το μοντέλο «παραγωγή‐κατανάλωση‐απόρριψη‐διάθεση», στο νέο μοντέλο «κοινωνίες μηδενικών αποβλήτων».

Οι φοιτητές θα εμβαθύνουν στις πρακτικές διαχείρισης και επεξεργασίας αποβλήτων, στις Τεχνολογίες Διαχείρισης και Επεξεργασίας Επικίνδυνων (Ε.Α.) και Βιομηχανικών αποβλήτων (Β.Α.), στην Ανακύκλωση Υλικών, στα Σύγχρονα Συστήματα Αντιρρύπανσης, στο Σχεδιασμό έργων εξυγίανσης και αποκατάστασης ρυπασμένων χώρων και περιοχών, στη Διαχείριση των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ), στη Βέλτιστη Διαχείριση των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) στο τέλος του κύκλου ζωής τους, στις Πράσινες ΤΠΕ, στον Κύκλο ζωής των ΤΠΕ, στον Κύκλο ζωής των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των ΤΠΕ με περιφερειακά  σημεία οικολογικών δεικτών, στον Κύκλο ζωής δυναμικού θέρμανσης του πλανήτη από τα ΤΠΕ με περιφερειακά  σημεία οικολογικών δεικτών, στους όρους Συλλογή, Μείωση, Επαναχρησιμοποίηση, Ανακύκλωση, Απόρριψη. Τέλος θα παρουσιαστούν Παραδείγματα από ΗΠΑ, Κίνα και Ευρώπη.

A1. Εισαγωγή στις πρακτικές διαχείρισης και επεξεργασίας αποβλήτων:

Παρουσιάζονται  ως εισαγωγική,  οι τεχνικές διαχείρισης αποβλήτων ανάλογα με την κατηγορία στην οποία υπάγονται και παράλληλα θα αναλυθούν οι τρόποι σχεδιασμού των αντίστοιχων συστημάτων επεξεργασίας ώστε να έχουν τις λιγότερες δυνατές επιπτώσεις στο περιβάλλον. Παρουσιάζεται και αναλύεται η ορολογία στη διαχείριση αποβλήτων, αναλύεται ο σχεδιασμός των αντίστοιχων συστημάτων και παρουσιάζονται τα βασικά ρεύματα αποβλήτων.

Α2. Τεχνολογίες Διαχείρισης Βιομηχανικών αποβλήτων (Β.Α.) και Επικίνδυνων (Ε.Α.):

Αναλύονται οι μέθοδοι επεξεργασίας των επικίνδυνων αποβλήτων. Γίνεται περιγραφή των τεχνολογιών επεξεργασίας που αφορούν στα επικίνδυνα απόβλητα και στα ρεύματα εκείνα τα οποία υπόκεινται σε ειδικό καθεστώς διαχείρισης και ορίζονται οι αρχές στις οποίες στηρίζεται η επεξεργασία των επικίνδυνων αποβλήτων ώστε να πραγματοποιείται με περιβαλλοντικά αποδεκτό τρόπο.

Α3. Παρουσιάζονται τα ενδεδειγμένα σχήματα διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων ώστε να διευκρινιστούν τα κριτήρια επιλογής του βέλτιστου συστήματος διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων. Περιγράφονται όλοι οι δυνατοί εναλλακτικοί συνδυασμοί διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων ανάμεσα στον παραγωγό και το σύστημα διαχείρισης. Παρουσιάζονται τα σχήματα που έχουν ακολουθηθεί στην Ελλάδα μέσω του Εθνικού Σχεδιασμού Διαχείρισης Επικίνδυνων Αποβλήτων, εξετάζονται οι στόχοι και τα οφέλη από την εφαρμογή του καθώς και τα βασικά εργαλεία διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων που έχουν χρησιμοποιηθεί.

Α4. Παρουσιάζονται οι τεχνικές διαχείρισης αποβλήτων στις βιομηχανικές περιοχές που αποτελούν και βασικές πηγές ρύπανσης του εδάφους και του υδροφόρου ορίζοντα. Στην ενότητα αυτή, γίνεται ταξινόμηση των υγρών και στερεών βιομηχανικών αποβλήτων, ορίζονται οι βασικοί κανόνες δειγματοληψίας και ανάλυσής τους, και παρουσιάζονται οι βασικές τεχνολογίες διαχείρισης τους.

Β1. Ανακύκλωση Υλικών:

Παρουσιάζονται  οι τεχνολογίες και μέθοδοι ανακύκλωσης υλικών έτσι όπως καθορίζονται από την ΚΥΑ 29407/3508. Γίνεται κατηγοριοποίηση των αποβλήτων σε ανακυκλώσιμα ή μη και περιγράφονται οι βασικές μέθοδοι επεξεργασίας τους (Διαλογή στην πηγή, Κέντρα Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών, Μηχανική Ανακύκλωση, Μονάδες Μηχανικής και Βιολογικής Επεξεργασίας).  Αναλύονται τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της κάθε μεθόδου.

Β2. Συστήματα ανακύκλωσης:

Περιγράφονται τα τμήματα των συστημάτων ολοκληρωμένης διαχείρισης αποβλήτων. Παρουσιάζονται τα βασικά κριτήρια επιλογής για τον εξοπλισμό και τη διαδικασία συλλογής, καθώς και το πλαίσιο τεχνικών οδηγιών. Αναλύονται τα συστήματα αποθήκευσης.

Γ1. Σύγχρονα Συστήματα Αντιρρύπανσης:

Γ1α. Συστήματα Αντιρρύπανσης Εδαφών. Παρουσιάζονται οι τεχνολογίες αντιμετώπισης της ρύπανσης των εδαφών. Παρουσιάζονται οι έννοιες της ρύπανσης, περιγράφονται οι βασικές ανθρωπογενείς και φυσικές πηγές και τα κύρια αίτια που οδηγούν στην ρύπανση των εδαφών. Αναλύονται οι φυσικοχημικές, βιολογικές και θερμικές τεχνολογίες απορρύπανσης και αποκατάστασης των εδαφών. Περιγράφονται συνοπτικά οι βασικές φάσεις του έργου εξυγίανσης των εδαφών.

Γ1β. Συστήματα Αντιρρύπανσης Υδάτων. Σκοπός της Διδακτικής Ενότητας είναι να αναλυθούν το σύνολο των μεθόδων που αφορούν στην απορρύπανση των υδάτων και των κορεσμένων εδαφών. Περιγράφονται μέθοδοι όπως η Βιολογική Αποκατάσταση, η Απορρύπανση με άντληση διαλυμένων ρύπων, Απορρύπανση με άντληση επιπλεόντων ρύπων, Απορρύπανση με εφαρμογή υπό πίεσης και Απορρύπανση από Βαρέα μέταλλα.

Γ2.  Διαχείριση και διάθεση επεξεργασμένων λυμάτων:

Παρουσιάζονται οι μέθοδοι διαχείρισης και διάθεσης επεξεργασμένων λυμάτων με περιβαλλοντικά αποδεκτούς όρους και προϋποθέσεις. Περιγράφονται οι βασικές αρχές της ελεγχόμενης διάθεσης αποβλήτων στην επιφάνεια του εδάφους και οι βασικές διεργασίας με τις οποίες το ρυπαντικό φορτίο του ελαχιστοποιείται  και τελικά εκμηδενίζεται.

Γ3. Πρόληψη των δυσμενών περιβαλλοντικών επιπτώσεων λόγω ρύπανσης:

Αναλύονται οι  τεχνικές οι οποίες συμβάλλουν στην πρόληψη των δυσμενών περιβαλλοντικών επιπτώσεων εξαιτίας της ρύπανσης. Παρουσιάζονται οι διαθέσιμες τεχνικές προστασίας από την επέκταση της ρύπανσης εδαφών και υδάτων. Αναλύονται τα οφέλη της μείωσης της ρύπανσης μέσω της πρόληψης και τα στάδια ενός προγράμματος πρόληψης.

Δ1. Σχεδιασμός  αποκατάστασης ρυπασμένων περιοχών:

Παρουσιάζεται  η μεθοδολογία για τον εντοπισμό ρυπασμένων χώρων. Γίνεται κατηγοριοποίηση των τεχνολογίων για την αποκατάσταση των ρυπασμένων χώρων και παρουσιάζονται  τα μειονεκτήματα και πλεονεκτήματα της κάθε μεθόδου καθώς και το κόστος εγκατάστασης και λειτουργίας.

Δ2. Εκτίμηση επικινδυνότητας και λήψη αποφάσεων από τους αρμόδιους φορείς:

Παρουσιάζεται η διαδικασία εκτίμησης της επικινδυνότητας, η συμμετοχή των αποφασιζόντων, καθώς και η εύρεση της βέλτιστης λύσης. Τέλος, καθορίζονται οι κύριες παράμετροι στις οποίες στηρίζεται ο σχεδιασμός συστημάτων αποκατάστασης ανάλογα με τους στόχους που τίθενται σε κάθε περίπτωση.

Ε1.Διαχείριση Δημοτικών Αποβλήτων:

Παρουσιάζονται οι πηγές και ο τύπος των δημοτικών αποβλήτων. Διακρίνονται τα απόβλητα συσκευασίας καθώς και τα απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού. Γίνεται αναφορά στα απόβλητα ηλεκτρικών στηλών και συσσωρευτών –μπαταριών).

Ε2. Παρουσιάζονται οι γενικές αρχές της ισχύουσας νομοθεσίας (Ευρωπαϊκής και Ελληνικής) και των πολιτικών στρατηγικών για τα δημοτικά απόβλητα.

Ε3. Γίνεται περιγραφή των υφιστάμενων τεχνολογιών και πρακτικών διαχείρισης: Διαλογή στην πηγή, μηχανική επεξεργασία, βιολογική επεξεργασία, θερμική επεξεργασία.

Ε4. Παρουσιάζονται ποιοτικά και ποσοτικά στοιχεία δημοτικών αποβλήτων

Ε5. Διαχείριση επεξεργασμένων αποβλήτων: Συλλογή, μεταφορά, επεξεργασία, διάθεση, αποκατάσταση.

Στ 1.Διαχείριση των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ).Βέλτιστη Διαχείριση των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) στο τέλος του κύκλου ζωής τους.

Στ2. Ορισμός ΤΠΕ-σημαντικότητα του θέματος

Στ3. Πράσινες ΤΠΕ. Κύκλος ζωής των ΤΠΕ

Στ4. Κύκλος ζωής των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των ΤΠΕ με περιφερειακά  σημεία οικολογικών δεικτών.

Στ5. Κύκλος ζωής δυναμικού θέρμανσης του πλανήτη από τα ΤΠΕ με περιφερειακά  σημεία οικολογικών δεικτών.

Στ6. Συλλογή, Μείωση, Επαναχρησιμοποίηση, Ανακύκλωση, Απόρριψη/ Παραδείγματα ΗΠΑ, Κίνας, Ευρώπης.

Το μάθημα αξιολογείται μέσω γραπτών εξετάσεων στο τέλος του εξαμήνου και βιβλιογραφικής εργασίας από ομάδα φοιτητών.

• Ε. Γιδαράκος. 2005. Επικίνδυνα απόβλητα. Εκδότης: Ζυγός. Αριθμός σελίδων: 708
• Ε. Γιδαράκος, Μ. Β. Αϊβαλιώτη. 2005. Τεχνολογίες αποκατάστασης εδαφών και υπογείων υδάτων από επικίνδυνους ρύπους. Εκδότες: Ζυγός, Σταμούλη Α.Ε. Αριθμός σελίδων: 398
• Β. Χ. Γκέκας, Ε. Σ. Κατσιβέλα, Ν. Ε. Φραντζεσκάκη. 2002. Τεχνολογίες επεξεργασίας τοξικών και επικίνδυνων απόβλητων. Εκδότης: Τζιόλα. Αριθμός σελίδων: 388
• Θ. Δεληγιάννης. 2009. Βιολογική επεξεργασία λυμάτων. Εκδότης: University.